Ngành F&B Việt Nam đang thể hiện sự linh hoạt đáng kinh ngạc, nhanh chóng điều chỉnh hoạt động, cắt giảm chi phí không cần thiết và tối ưu hóa dòng tiền. Dù kinh tế còn khó khăn, doanh thu đến hết tháng 7/2024 vẫn đạt hơn 68,4% tổng doanh thu năm 2023. Tần suất ăn ngoài của thực khách cũng tăng đáng kể, đặc biệt ở các tần suất cao như 1-2 lần/tuần.
1. Tổng quan ngành F&B 2024 và Xu hướng Tăng trưởng
Dù số lượng cửa hàng giảm 3.9% so với năm 2023, có đến gần 52% doanh nghiệp F&B khảo sát cho thấy nhu cầu mở rộng và phát triển thêm cửa hàng, đây là một tín hiệu tích cực. Các doanh nghiệp đang không ngừng sáng tạo trong việc phát triển sản phẩm, mang đến trải nghiệm ẩm thực mới lạ thu hút thực khách.
Các xu hướng chính của ngành trong thời gian tới bao gồm:
- Mở rộng quy mô thông qua nhượng quyền.
- Ứng dụng công nghệ để tăng trải nghiệm khách hàng.
- Tập trung vào Giới trẻ – trọng tâm cần hướng tới.
- Đẩy mạnh Giá trị lõi – Healthy Food.
Để đón sóng tăng trưởng, các doanh nghiệp cần chuẩn hóa hoạt động vận hành và ứng dụng công nghệ số với ba mục tiêu: Quy trình phải rõ ràng, đồng nhất; vận hành phải vững chắc; và cửa hàng gốc phải là cửa hàng điển hình để nhân rộng ra cả chuỗi.
2. Thách thức cốt lõi: Đảm bảo tính đồng nhất khi nhân chuỗi
Theo các chuyên gia, để nhượng quyền thành công, việc đầu tiên là tối ưu hóa và đồng nhất trong vận hành. Mô hình quản lý truyền thống (chỉ dựa vào kinh nghiệm) sẽ thất bại khi mở rộng quy mô, dẫn đến việc không thể kiểm soát chất lượng nguyên liệu đầu vào, chất lượng sản phẩm và đào tạo nhân sự.
Bài toán lớn nhất khi F&B nhân chuỗi không phải là tăng trưởng, mà là giữ chuẩn đồng nhất về sản phẩm và dịch vụ. Công nghệ vận hành sẽ phát huy năng lực khi doanh nghiệp nhân chuỗi, tối ưu hóa và nhân bản các phần quy trình lõi, đào tạo con người.
3. Bản đồ công nghệ và giải pháp tối ưu vận hành
Nếu thiếu công cụ hỗ trợ, doanh nghiệp sẽ luôn trong tình trạng “đầu tắt mặt tối”. Bản đồ công nghệ F&B bao gồm các trụ cột quan trọng: Vận hành nội bộ, Truyền thông nội bộ, Quản trị nhân sự, Báo cáo Phân tích dữ liệu, Bán hàng đa kênh, Mua hàng, Tài chính, POS, Quản lý khách hàng, và Kho nguyên liệu.
Trong đó, công nghệ vận hành nội bộ giải quyết các bài toán trọng điểm về tính đồng nhất:
- Đồng nhất Sản phẩm & Dịch vụ: Cần kiểm soát gắt gao nguyên liệu đầu vào, chuẩn hóa quy trình đánh giá nhà cung cấp và quy trình đặt hàng nội bộ (là quy trình rất thường xuyên). Để duy trì “gu” của thương hiệu (không gian, ánh sáng, trải nghiệm), doanh nghiệp cần sử dụng Checklist số hóa (ví dụ trên Base Wework) và số hóa quy trình bảo trì, sửa chữa thiết bị (Base Workflow) để xử lý sự cố nhanh chóng.
- Đồng nhất về Con người: Xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp qua mô hình 4C: Course (khóa đào tạo e-learning), Check (bài kiểm tra kiến thức), Certificate (ghi nhận thành tích và cấp chứng chỉ), và Community (chia sẻ kiến thức, hỏi đáp).
- Xử lý Khiếu nại Khách hàng: Đây là quy trình ưu tiên cao. Những khách hàng không hài lòng nhất là nguồn học hỏi lớn nhất. Việc số hóa quy trình xử lý khiếu nại (ví dụ như Đảo Hải Sản đã áp dụng) có thể giúp tiết kiệm thời gian đáng kể, giảm hơn 70% số lượng đơn khiếu nại.
4. Lộ trình triển khai chuyển đổi số hiệu quả
Lộ trình triển khai CĐS bao gồm năm bước:
- Chuẩn bị: Thành lập ban tiên phong (Ban chỉ đạo, Quản lý dự án) và tổng hợp dữ liệu, quy trình hiện có.
- Thiết lập: Cấu hình hệ thống, ưu tiên thiết lập các nghiệp vụ có độ bao phủ rộng, dễ dàng mang lại giá trị ngay cho người dùng (ví dụ: Quy trình thanh toán, Tạm ứng, Đặt hàng nội bộ, Tuyển dụng nhân viên cửa hàng).
- Đào tạo: Hướng dẫn chuyên sâu các quy trình nghiệp vụ cốt lõi, kèm theo kiểm tra đầu ra và cấp chứng chỉ.
- Vận hành: Sử dụng hệ thống hằng ngày, thống nhất và theo dõi các chỉ số.
- Tối ưu: Liên tục phản hồi, đánh giá quá trình sử dụng và đưa ra các phương án cải thiện.
