Trong kỷ nguyên số, công nghệ không chỉ hỗ trợ mà đang từng bước tái định hình cách doanh nghiệp vận hành và phát triển. Ở trung tâm của quá trình này chính là nền tảng số (Digital Platform) — hệ thống công nghệ đóng vai trò kết nối, tự động hóa và tối ưu toàn diện các hoạt động quản trị. Nhưng nền tảng số thật sự là gì? Khác gì với phần mềm truyền thống? Và doanh nghiệp cần lưu ý điều gì để ứng dụng hiệu quả? Bài viết này trên Base.vn sẽ giúp nhà quản trị hiểu rõ bản chất, vai trò và cách chọn lựa nền tảng số phù hợp nhất cho tổ chức của mình.
1. Nền tảng số là gì?
Nền tảng số (Digital Platform) là một hệ sinh thái công nghệ tích hợp bao gồm phần cứng, phần mềm và các dịch vụ trực tuyến, được xây dựng dựa trên hạ tầng mạng Internet. Với nền tảng số, nhiều cá nhân và tổ chức có thể cùng thực hiện các hoạt động trực tuyến như cộng tác, giao dịch, mua bán hoặc chia sẻ thông tin.
Bên cạnh đó, định nghĩa nền tảng số cũng được chuẩn hóa trong Quyết định số 186/QĐ-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông về phê duyệt “Chương trình thúc đẩy phát triển và sử dụng các nền tảng số quốc gia phục vụ chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số” như sau:
“Nền tảng số là hệ thống thông tin phục vụ các giao dịch điện tử trực tuyến hoạt động theo mô hình sử dụng công nghệ số để tạo môi trường mạng cho phép nhiều bên cùng tham gia để giao dịch, cung cấp dịch vụ cho các tổ chức, cá nhân, có thể sử dụng ngay, đơn giản, thuận tiện, linh hoạt theo yêu cầu, dễ dàng phổ biến trên diện rộng, các bên tham gia không cần tự đầu tư, quản lý, vận hành, duy trì”.
Như vậy, dù tiếp cận theo cách hiểu đơn giản hay theo quy chuẩn quốc gia, nền tảng số vẫn được hiểu là một hệ thống công nghệ được xây dựng trên môi trường mạng, cho phép mọi người kết nối, làm việc và giao dịch với nhau một cách thuận tiện hơn, đồng thời mở ra những ứng dụng mới mẻ trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, giáo dục, y tế, giải trí, v.v…
Một số ví dụ về nền tảng số tiêu biểu hiện nay là: Facebook, Instagram (nền tảng mạng xã hội); Amazon, Alibaba (nền tảng thương mại điện tử); Netflix, Spotify (nền tảng phát trực tuyến); Base.vn (nền tảng quản trị doanh nghiệp toàn diện).
2. Nền tảng số và công cụ số – sự khác biệt là gì?
Nền tảng số (Digital Platform) là hệ thống công nghệ tổng thể, phức tạp hơn, được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho các tương tác và giao dịch giữa nhiều bên. Trong khi đó, công cụ số (Digital Tool) là các tiện ích, ứng dụng hay phần mềm đơn lẻ được sử dụng trên nền tảng số để thực hiện các tác vụ cụ thể.
Lấy một ví dụ dễ hiểu, Shopee là một nền tảng thương mại điện tử – nơi kết nối người mua, người bán và đơn vị vận chuyển. Trong khi đó, ứng dụng quản lý đơn hàng là một công cụ số được tích hợp trong nền tảng Shopee để giúp người bán theo dõi và xử lý quá trình giao hàng.
3. Nền tảng số được xây dựng dựa trên công nghệ nào?
Cơ sở hạ tầng công nghệ chính là trụ cột vững chắc của mọi nền tảng số. Hạ tầng này bao gồm phần cứng, phần mềm và hệ thống mạng – những yếu tố cung cấp năng lượng và điều phối toàn bộ hoạt động của nền tảng.
Ngày nay, các nền tảng số hiện đại thường được phát triển dựa trên các công nghệ chủ lực như điện toán đám mây (cloud computing), trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain),… đi kèm với khả năng xử lý dữ liệu theo thời gian thực và hệ thống bảo mật mạnh mẽ.
Tùy thuộc vào mục tiêu và định hướng của từng nhà phát triển, mỗi nền tảng sẽ tích hợp những công nghệ khác nhau. Tuy vậy, điện toán đám mây gần như luôn giữ vai trò chủ chốt, giúp nền tảng vận hành ổn định, linh hoạt mở rộng theo khối lượng công việc hay lượng người dùng, đồng thời cho phép người dùng truy cập từ bất kỳ nơi đâu, bất kỳ lúc nào, miễn là có kết nối Internet.
Đọc thêm: Doanh nghiệp số là gì? Cốt lõi thành công trong thời đại 4.0
4. Đặc điểm nhận diện một nền tảng số
Để hiểu rõ hơn nền tảng số là gì và cách nó khác biệt so với các công cụ số đơn lẻ, doanh nghiệp có thể dựa vào một số điểm đặc trưng dưới đây:
– Nền tảng cơ bản (Foundational): Nền tảng số đóng vai trò là “nền móng công nghệ” cho việc phát triển các công cụ và dịch vụ số chất lượng cao. Nó không phải là một sản phẩm tĩnh mà liên tục được nâng cấp, mở rộng và tùy biến theo nhu cầu phát triển của từng dự án kinh doanh.
Ví dụ: Một nền tảng quản trị doanh nghiệp như Base.vn cung cấp một hệ sinh thái các ứng dụng về quản trị nhân sự, công việc, tài chính,… được phát triển từ một kiến trúc chung và có thể mở rộng thêm nhiều tính năng khác theo nhu cầu của thị trường.
– Sử dụng nội bộ (Internal use): Nền tảng số không chỉ được xây dựng để bán ra thị trường như một sản phẩm thương mại đại trà, mà còn phục vụ trực tiếp cho nội bộ tổ chức nhằm tối ưu hóa vận hành, nâng cao hiệu suất làm việc, và đáp ứng những nhu cầu đặc thù.
Ví dụ: Một nền tảng ERP được xây dựng riêng cho chuỗi nhà máy sẽ giúp đồng bộ hóa dữ liệu sản xuất, kho vận và tài chính – điều mà các phần mềm độc lập khó có thể đáp ứng.
– Có thể tùy chỉnh (Customization): Mặc dù mỗi nền tảng số được xây dựng để phục vụ cho một mục đích, dự án hay phân khúc khách hàng nhất định, nhưng người dùng vẫn có thể tùy chỉnh chức năng hoặc giao diện dựa trên các thành phần cơ bản sẵn có.
Ví dụ: Trên một nền tảng quản lý quan hệ khách hàng như Base CRM, doanh nghiệp có thể thêm trường thông tin riêng cho từng hồ sơ khách hàng hoặc điều chỉnh kịch bản chăm sóc khách hàng theo từng nhóm sản phẩm khác nhau.
– Phản hồi hai chiều (Bi-directional feedback): Giá trị của nền tảng số không chỉ dừng lại ở khả năng giải quyết vấn đề hay đáp ứng nhu cầu của người dùng, mà còn tạo ra một hệ sinh thái tương tác, nơi người dùng có thể đưa ra phản hồi và nhà phát triển có thể cải thiện dịch vụ liên tục.
Ví dụ: Trên nền tảng e-learning như Coursera, học viên có thể đánh giá khóa học, gửi nhận xét về giảng viên, trong khi đội ngũ phát triển nền tảng liên tục cập nhật tính năng mới để nâng cao trải nghiệm học tập.
5. Vì sao nền tảng số là “chìa khóa” quan trọng trong chuyển đổi số doanh nghiệp?
Chuyển đổi số không chỉ là mua phần mềm, mà là thay đổi cách vận hành – đòi hỏi một “nền móng” công nghệ đủ mạnh và linh hoạt. Nói cách khác, nền tảng số là bước phát triển tiếp theo của hệ thống thông tin, là yếu tố tạo ra sự khác biệt căn bản giữa ứng dụng công nghệ thông tin thông thường và chuyển đổi số thực thụ.
Theo đó, việc triển khai nền tảng số đem lại cho các tổ chức, doanh nghiệp những lợi ích nổi bật như sau:
– Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Các nền tảng số chuyên về kinh doanh và dịch vụ khách hàng giúp kết nối liền mạch giữa người mua và người bán trong suốt hành trình mua sắm. Từ việc cung cấp thông tin chi tiết trước khi mua, tối ưu hóa quy trình thanh toán, đến hỗ trợ sau bán hàng – tất cả đều góp phần mang lại trải nghiệm trọn vẹn, thuận tiện cho khách hàng.
Ví dụ: Một nền tảng thương mại điện tử tích hợp chatbot hỗ trợ 24/7 sẽ giúp khách hàng nhanh chóng giải tỏa thắc mắc, đồng thời nâng cao mức độ hài lòng và khả năng quay lại mua hàng.
– Mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng: Nền tảng số như mạng xã hội và sàn thương mại điện tử cho phép doanh nghiệp tiếp cận tới nhiều nhóm khách hàng khác nhau trên nhiều kênh và khu vực địa lý. Điều này tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển thị trường, đổi mới sáng tạo và mở rộng cơ hội tăng trưởng dài hạn.
– Nâng cao khả năng khai thác dữ liệu: Hầu hết các nền tảng số hướng đến tiếp thị số (digital marketing) đều tích hợp công cụ phân tích và thu thập dữ liệu, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về hành vi người dùng, xu hướng mua sắm và hiệu suất chiến dịch quảng cáo. Khi được khai thác đúng cách, những dữ liệu này sẽ trở thành cơ sở vững chắc cho các quyết định chiến lược và thúc đẩy chuyển đổi.
– Tiết kiệm chi phí vận hành: Nền tảng số hỗ trợ tự động hóa các quy trình nội bộ như xử lý đơn hàng, quản lý kho, chăm sóc khách hàng,… Từ đó, doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm được chi phí vận hành và nhân lực mà còn tăng tốc độ xử lý giao dịch và giảm thiểu sai sót do lỗi thủ công.
– Tăng cường khả năng thích ứng: Một nền tảng số hiện đại luôn có khả năng điều chỉnh linh hoạt trước những thay đổi về xu hướng thị trường hay nhu cầu kinh doanh. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng cập nhật, mở rộng hoặc tái cấu trúc hoạt động để duy trì lợi thế cạnh tranh trong môi trường số luôn biến động, mà không phải thay đổi toàn bộ hệ thống vận hành.
6. Nền tảng số có thể được phân loại thành các nhóm nào?
Dưới đây là một số nhóm nền tảng số phổ biến, phục vụ cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau mà doanh nghiệp có thể tham khảo:
6.1 Nền tảng thương mại điện tử
Đây là những nền tảng số hỗ trợ giao dịch hàng hóa hoặc dịch vụ trực tuyến giữa người bán và người mua. Người bán có thể dễ dàng tạo gian hàng, đăng tải sản phẩm, trong khi người mua thực hiện đặt hàng và thanh toán nhanh chóng. Lợi ích nổi bật của nhóm nền tảng này là giúp doanh nghiệp mở rộng tệp khách hàng, đồng thời mang lại trải nghiệm mua sắm tiện lợi cho người tiêu dùng.
Ví dụ: Amazon, Etsy và Alibaba là những nền tảng thương mại điện tử lớn, nổi tiếng trên thế giới nhiều năm qua. Còn trong khu vực Đông Nam Á, Shopee hay Lazada là những cái tên đã quá đỗi quen thuộc.
6.2 Nền tảng mạng xã hội
Đây là nhóm nền tảng số cho phép người dùng chia sẻ thông tin, đăng tải nội dung và xây dựng kết nối trên không gian mạng. Không chỉ là công cụ giải trí và tương tác cá nhân, các nền tảng này còn là kênh lý tưởng để doanh nghiệp xây dựng cộng đồng khách hàng, phát triển thương hiệu và triển khai các chiến dịch quảng cáo nhắm mục tiêu.
Ví dụ: Facebook, Instagram và X (trước đây là Twitter) là những mạng xã hội phổ biến, tập trung vào mở rộng mối quan hệ và giải trí. Trong khi đó, LinkedIn được định vị là mạng xã hội chuyên biệt cho mục tiêu nghề nghiệp và kinh doanh, chủ yếu dành cho những người đang đi làm hoặc tìm kiếm cơ hội việc làm.
6.3 Nền tảng dịch vụ đám mây
Đây là các nền tảng cung cấp dịch vụ trên đám mây, còn được gọi là nền tảng đám mây (cloud platform), tập hợp các công nghệ, phần cứng và phần mềm cho phép người dùng truy cập các dịch vụ điện toán như máy chủ, lưu trữ, ứng dụng và cơ sở dữ liệu thông qua internet. Nhờ các dịch vụ này, doanh nghiệp có thể triển khai, quản lý và mở rộng tài nguyên công nghệ một cách linh hoạt, đồng thời tối ưu chi phí bằng hình thức thanh toán theo mức độ sử dụng thực tế.
Ví dụ: Amazon Web Services (AWS) là một trong những nhà cung cấp dịch vụ đám mây hàng đầu thế giới, với hơn 200 dịch vụ được phân phối từ các trung tâm dữ liệu toàn cầu. Tương tự, Google Cloud Platform (GCP) do Google phát triển, cũng hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện đa dạng tác vụ, từ quản lý dữ liệu, phát triển website và truyền tải video đến triển khai các công cụ AI và học máy (ML).
6.4 Nền tảng quản trị doanh nghiệp
Đây là nhóm nền tảng tích hợp một loạt các phần mềm, công cụ và chức năng để giúp doanh nghiệp quản lý toàn bộ các hoạt động, từ kế toán, nhân sự, bán hàng đến quản lý dự án và quan hệ khách hàng. Nhờ nền tảng này, doanh nghiệp có thể quản lý dữ liệu một cách tập trung, tăng cường năng suất và giảm thiểu sai sót trong vận hành.
Ví dụ: Trên thế giới, Asana và NetSuite là hai cái tên tiêu biểu trong lĩnh vực nền tảng điều hành doanh nghiệp, nổi bật với bộ công cụ đa năng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đặc biệt phù hợp với các tổ chức và tập đoàn quy mô lớn.
Riêng tại Việt Nam, Base.vn là một trong những nền tảng quản trị doanh nghiệp nổi bật. Hiện đã có hơn 10.000 doanh nghiệp trải dài trên nhiều lĩnh vực như sản xuất, thương mại, xây dựng, giáo dục, y tế,… chọn Base.vn làm giải pháp hỗ trợ chiến lược chuyển đổi số toàn diện.
Điểm đặc biệt của Base.vn nằm ở hệ sinh thái hơn 60 ứng dụng, không chỉ giải quyết chuyên sâu từng “bài toán” vận hành mà còn có khả năng kết nối chặt chẽ, tạo nên một nền tảng quản trị nhất quán và hoàn chỉnh. Các ứng dụng này được phát triển xoay quanh 5 trụ cột chính:
– Quản trị công việc, dự án, hiệu suất: Chuẩn hóa quy trình điều phối nguồn lực, phê duyệt đề xuất, phân bổ nhiệm vụ và tự động hóa báo cáo tiến độ theo thời gian thực, giúp kiểm soát mục tiêu sát sao hơn.
– Quản trị nhân sự: Theo dõi toàn bộ hành trình phát triển của nhân viên – từ tuyển dụng, đánh giá hiệu suất đến đào tạo – góp phần xây dựng lực lượng lao động chất lượng và vun đắp văn hóa nội bộ tiến bộ, vững mạnh.
– Quản trị tài chính: Cập nhật và phân tích chi tiết tình hình tài chính, bao gồm các hoạt động mua hàng, tạm ứng, sử dụng tài sản,… giúp lãnh đạo có được bức tranh tổng thể để đưa ra quyết định chính xác và kịp thời.
– Quản trị thông tin, giao tiếp: Xây dựng hệ thống văn bản nội bộ (chính sách, công văn, thông báo) và truyền tải thông điệp về văn hóa, sứ mệnh và giá trị doanh nghiệp, từ đó tăng cường sự gắn kết giữa nhân viên và ban lãnh đạo.
– Quản trị khách hàng: Lưu trữ dữ liệu khách hàng, xây dựng pipeline kinh doanh, hỗ trợ vận hành các hoạt động marketing, sản phẩm và dịch vụ. Từ đó, doanh nghiệp có thể quản lý toàn bộ hành trình khách hàng một cách khoa học, từ điểm tiếp xúc đầu tiên cho đến khi trở thành người mua thực sự.
6.5 Một số nhóm nền tảng số khác
Bên cạnh những nền tảng số kể trên, doanh nghiệp cũng có thể tham khảo một số nhóm nền tảng khác như sau:
– Nền tảng quản trị khách hàng (CRM): Các nền tảng như Salesforce, HubSpot và Base CRM hỗ trợ doanh nghiệp lưu trữ thông tin khách hàng và vận hành toàn bộ quy trình bán hàng, tiếp thị cũng như chăm sóc khách hàng.
– Nền tảng giáo dục trực tuyến: Coursera, Udemy và edX là những nền tảng học tập số cung cấp các khóa học trực tuyến và chương trình đào tạo từ xa đến từ các tổ chức giáo dục uy tín trên toàn thế giới.
– Nền tảng sáng tạo nội dung: YouTube và TikTok không chỉ cho phép người dùng xem mà còn dễ dàng tạo và chia sẻ video, mở ra cơ hội sáng tạo không giới hạn.
– Nền tảng tài chính trực tuyến: PayPal, Venmo và Stripe là những giải pháp thanh toán số giúp người dùng thực hiện các giao dịch trực tuyến nhanh chóng, an toàn và thuận tiện.
– Nền tảng chia sẻ tài nguyên: Uber, Lyft và Airbnb là các nền tảng kinh tế chia sẻ, cho phép người dùng tiếp cận dịch vụ vận tải hoặc chỗ ở mà không cần sở hữu tài sản, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực nhàn rỗi.
– Nền tảng dịch vụ streaming: Netflix và Spotify là những nền tảng giải trí kỹ thuật số nổi bật, mang đến trải nghiệm xem phim, nghe nhạc và theo dõi nội dung trực tuyến mọi lúc, mọi nơi.
Đọc thêm: Platform là gì? Xu hướng ngày càng “lên ngôi” trong các doanh nghiệp
7. Những điều doanh nghiệp cần lưu ý khi triển khai nền tảng số
– Lựa chọn loại nền tảng phù hợp với nhu cầu: Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ giữa 3 lựa chọn chính: mua nền tảng đóng gói sẵn, sử dụng nền tảng mã nguồn mở, hoặc tự phát triển nền tảng nội bộ.
- Nền tảng đóng gói giúp triển khai nhanh chóng, phù hợp với các nhu cầu phổ biến.
- Nền tảng mã nguồn mở linh hoạt hơn, phù hợp với doanh nghiệp có yêu cầu tùy biến cao.
- Tự phát triển nền tảng riêng mang lại khả năng tùy chỉnh tối đa theo đặc thù doanh nghiệp, nhưng đòi hỏi chi phí đầu tư lớn cho hạ tầng, đội ngũ kỹ thuật và thời gian triển khai.
– Xây dựng chiến lược triển khai rõ ràng: Cần xác định rõ tầm nhìn và mục tiêu cụ thể của việc ứng dụng nền tảng số, bảo đảm sự liên kết chặt chẽ với các mục tiêu kinh doanh tổng thể như nâng cao trải nghiệm khách hàng hay tối ưu nguồn lực. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần truyền thông rõ ràng về giá trị và lợi ích của nền tảng đối với tổ chức, đồng thời tạo động lực cho nhân viên thông qua các chương trình đào tạo trong quá trình chuyển đổi.
– Áp dụng lộ trình triển khai từng bước: Đối với các nền tảng số có tác động lớn đến hoạt động vận hành, doanh nghiệp nên triển khai theo từng giai đoạn nhỏ thay vì áp dụng đồng loạt. Việc thử nghiệm trên một bộ phận hoặc quy trình cụ thể trước sẽ giúp đánh giá hiệu quả, tinh chỉnh phù hợp và giảm thiểu rủi ro khi mở rộng toàn bộ hệ thống.
8. Tạm kết
Việc ứng dụng nền tảng số ngày nay không còn là xu hướng mang tính tự phát, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược chuyển đổi số quốc gia. Nền tảng số đang từng bước thay đổi cách tổ chức, doanh nghiệp vận hành, giao dịch và lưu trữ dữ liệu. Hy vọng qua bài viết này, Base Blog đã giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn nền tảng số là gì, cũng như những yếu tố quan trọng cần lưu ý trong quá trình triển khai.
